Benedikt V. Warén

24.12.2007 | 16:50

Aðfangadagur sem aldrei gleymist.

Við gengum niður eftir til Sölva Aðalbjarnarsonar, - pabbi og ég. Það var aðfangadagsmorgunn 1969 og við vorum búnir að fá jeppann hans lánaðan til að skjótast aðeins og sinna smá viðviki. Það var talsvert frost, en bjart og fallegt veður og hafði snjóað lítilsháttar um nóttina og jafnfallin hvít mjöllin orsakaði að morgunskíman var meiri en ella. Það voru léttstígir feðgar á ferð, á leiðinni að ná í koffort með jólagjöfum og ýmsum munum úr dánarbúi ömmu minnar í Finnlandi. Koffort þetta hafði komið með skipi á Reyðarfjörð nokkrum dögum áður, en atvikin höguðu því þannig, að ekki var hægt að nálgast það fyrr.

Þegar við lögðum af stað var farið að birta. Faðir minn, Vilhjálmur Sigurbjörnsson, var ekki að fara sína fyrstu ferð yfir Fagradal, vinnu sinnar vegna þufti hann oft að fara þessa leið. Smá föl var á veginum og auðsjánlegt að enginn hafði ekið þessa leið þennan morgunn, enda var Vegagerðin búin að sinna sínum verkum fyrir hátiðirnar. Þegar við komum niður í Skriður fór færðin að þyngjast og talsvert þurfti að þæfa. Það hafði dregið inn á veginn, vegna hárra ruðninga eftir snjómokstur undangenginna daga. Ruðningarnir voru sléttir að ofan, vegna þess að ýta hafði slegið þá niður og ofan á þeim var nægjanlega breitt til að aka. Pabbi tók á það ráð, að aka upp á ruðningana, við fyrsta tækifæri og um stund sóttist ferðin mjög vel.

Allt í einu hlunkaðist bíllinn niður og stoppaði á augabragði. Við vorum staddir við Hryggsel. Greinilegt var að öll hjól héngu í lausu lofti, vegna þess að bíllinn haggaðist hvorki aftur á bak eða áfram. Þegar að var gáð, höfðu vegagerðarmennirnir ýtt út í gegnum ruðninginn, sennilega til að heypa vatni af veginum en lausamjöllina hafði um nóttina dregið í skarðið, svo ekki sást annað en um samfellu væri að ræða í ruðningnum og pabbi uggði ekki að sér.

Nú voru góð ráð dýr, bíllinn pikkfastur í Grænafellinu og ekki búist við neinni umferða í bráð, vegna þess að Dalurinn var talinn ófær og auk þess var jólahátíðin að ganga í garð. Flestir höfðu því öðrum hnöppum að hneppa. Það varð úr, að ég skokkaði niður á Reyðarfjörð til að hafa samband við afgreiðslumann hjá skipaafgreiðslunni, ná út koffortinu og finna einhvern til að skutla mér upp í Grænafellið aftur. Það þurfti einnig að draga upp jeppann og að því verki loknu þurftum við að koma okkur og koffortinu upp á Hérað fyrir hátíðina. Á meðan ég var að snúast á Reyðarfirði byrjaði að draga í loft og áður en ég var búinn að finna far upp á Dal, var farið að mugga.

Rétt í þessu kom pabbi niður á Reyðarfjörð. Hann var svo heppinn að Þórður Benenediktsson og sonur hans Benedikt Guðni voru á leiðinni á Eskifjörð með sjónvarp handa tengdaforeldrum Þórðar. Þeir voru á nýjum Jeepster og varð ekki skotaskuld úr því að kippa gamla jeppanum úr prísundinni. Þeir kvöddu og héldu á Eskifjörð. Við lukum við að koma koffortinu fyrir í jeppanum. Þessa stuttu stund sem við vorum að bjástra á Reyðarfirði, vesnaði veðrið enn og var lausamjöllin farin að rjúka. Samt lögðum við ótrauðir í hann.

Í þann mund sem við vorum að leggja af stað hittum við Eðvald Jóhannsson á nýlegum Scania vörubíl “Montrassinum” eins og Hrafn á Hallormsstað kallaði hann, vegna þess að hann gat lyft upp aftari hásingunni (búkkanum). Með Eðvaldi í för voru Stefán Vilhjálmsson, Reynir Hólm, Þórunn Vilhjálmsdóttir kona hans og synir þeirra, Símon og Boði. Eðvald hafði komið á Reyðarfjörð til að ná í Reyni og fjölskyldu. Hann hafði einnig haft samband við Karl Ferdinandsson og fengið hann til að fylgja okkur upp fyrir Grænafellið. Við feðgarnir vorum mjög fegnir að hafa fengið þennan félagsskap á leiðinni yfir Fagradal, í leiðinda byl.

Ekki höfðum við langt farið, þegar Þórður var kominn aftur, búinn að ljúka sínu erindi á Eskifirði. Þórður fór nú fyrir lestinni, vegna þess að jeppinn hjá okkur var farinn að ganga heldur illa. Eðvald rak svo lestina, til að við yrðum ekki eftir ef jeppinn gæfist upp. Við komumst þó upp fyrir Grænafellið og kvöddum þar Karl, sem snéri til baka. Hjá okkur kófaði mikið inn á vélina og það var meira en kveikjan þoldi. Hún varð rennblaut og að lokum drapst á vélinni og ekki var lengra komist á jeppanum.

Þórður Ben varð ekki var við vandræðin hjá okkur og vörubíllinn hjá Eðvald var fullur af fólki, þannig að við feðgar vorum aftur komnir á byrjunarreit, veglalausir í Skriðunum, - nú í blind byl.   Ekki dugði ráðaleysið í þessari stöðu. Koffortið var dregið upp á pall, því ekki datt okkur augnablik í hug, að skilja það eftir. Þar bjuggum við okkur undir dauflega vist á pallinum í kolsvarta myrkri, kulda og trekki á leið okkar með jólagjafirnar frá Finnlandi í Dynskóga 5.

Við vorum svo ljónheppnir, að Eðvald var nýkominn með vélar í skóverksmiðjuna Agilu frá Reykjavík og hafði breitt segl yfir þær á leiðinni. Það varð nú okkar skjól. Við drösluðum koffortinu eftir pallinum og lögðum seglið að hluta til undir okkur og drógum afganginn yfir okkur.   Nú vorum við reiðubúnir að taka því sem að að höndum bæri.   Ferðin sóttist nokkuð fyrstu mínúturnar, en fljótlega fundum við að færðin fór að þyngjast og Eðvald var farinn að þæfa. Svo stoppaði bíllinn og Eðvald kom kom út og sagði að Þórður væri kominn langt niður fyrir veg. Pabbi spurði hvert við værum komnir og taldi að við værum komnir lang leiðina að Bilskupshlaupinu, miðað við tímann sem við vorum búnir að hírast á pallinum. Það kom hins vegar í ljós að við vorum komnir rétt upp fyrir Skriður í svokallaða Neðri-Mýrarbotna.

Bíllinn hjá Þórði þannig staðsettur, að ekki var viðlit að ná honum upp í þessu veðri né heldur voru með í ferð nægjanlega langir kaðlar til þess. Þó kanturinn hafi verið nokkuð hár þar sem hann fór fram af, hafði bíllinn ekki oltið og var hann trúlega óskemmdur og enginn hafði hlotið skaða. Nú fjölgaði í hópnum undir seglinu, þegar þeir mættu Þórður og Benedikt. Enn var stefnan tekin á Héraðið.

Við pallverjarnir höfðum það þokkalegt undir seglinu, enda nokkuð vel búnir og núna voru fleiri til að halda á liðinu hita, í þessu nöturlega hreysi á pallinum.   Auk okkar fjögurra, voru Reynir og Stefán þar einnig. Það var komið aðfangadagskvöld, hátíðin var að halda innreið sína í byggð. Upp í hugann kom hugleiðing úr jólaguðsspjallinu um birtu og yl hjá Jesúbarninu í mjúkri jötunni í faðmi fjölskyldunnar. En við bitum á jaxlinn. Við fundum það þó fljótt hve færðin þyngdist og að lokum fór það svo, að Eðvald stoppaði og kom til okkar og tilkynnti að við værum nú í Biskupshlaupinu það væri komið aftakaveður og færð og skyggni þannig, að ekkert vit væri í öðru en að snúa við.

Ferðin niður úr sóttist nokkuð vel, enda gat Eðvald fylgt slóðinni. Það gekk á með koldimmum éljum og ítrekað þurfti hann að stoppa vegan þess að ekkert sást út. Í Skriðum fór færðin verulega að þyngjast og þegar við komumst niður í Grænafellið, var aftur stoppað og Eðvald birtist undir ábreiðunni með þær fréttir, að snjófóð hafi fallið á veginn og óvíst að við kæmumst yfir það. Nú hófst hamagangurinn á ný aftur á bak og áfram, aftur á bak og áfram.   Eftir drykklanga stund tókst honum með þrautsegju og lægni að þæfa sig í gegnum þetta flóð.

Ekki höfðum við langt farið, er keyrt var fram að aðra spýju, en bíllinn rann í gegnum hana með smá hnykk. Allt í einu fundum við að farið var upp brekku.   Brekkan varð alltaf brattari og brattari og enginn á pallinum vissi hvert Eðvald var nú kominn, vegurinn átti að halla niður á þeirri leið, sem við töldum okkur vera á. Loksins var brekkan orðin það mikil, að koffortið fór að renna af stað. Okkur tókst að grípa það og skorða okkur þannig að við runnum ekki niður og allt í einu hætti brekkan. Við hlunkuðumst niður.

Enginn botnaði neitt í neinu, fyrr en Eðvald kom og spurði hvort ekki væri allt í lagi. "Strák pjakkurinn hann Símon, kom bílnum í sturtugírinn", sagði hann. Þar kom skýringin á brekkunni. Eðvald var með talstöð í bílnum, en náði ekki með nokkru móti sambandi. Það urgaði bara og söng í stöðinni. Nokkrum smá spýjum áttum við eftir að sigrast á í Grænafellinu en niður á Reyðarfjörð komumst við þegar klukkan var langt gengin í ellefu um kvöldið. Þá loksins náði Eðvald samband við Nesradíó.

Þórður og Benedikt fóru til Gunnars Stefánssonar og Ásu Jóhannsdóttur, sem tóku þeim feðgum opnum örmun og buðu í rjúpur. Þeir gistu þar til næsta dags. Við hin fórum með Eðvaldi til Önnu Stínu mákonu hans og Bjarna Garðars og fengum þar góða viðurgjörning hjá þeim og foreldrum Bjarna. Það bættist óvænt í jólahópinn hjá þessum fjölskyldunum.   Þó ferðalangarnir hafi átt notalega stund með þessu ágæta fólki, bætti það ekki fullkomlega upp að vera með sinni eigin fjölskyldu á slíkri stundu.

Þegar allir höfðu skilað sér í hús, var reynt að ná sambandi upp í Hérað. Það var þrautin þyngri að koma skilaboðum heim til ættingja sem biðu milli vonar og ótta. Símstöðin lokuð í báða enda, en að lokum náðist samband við Ara föðurbróður minn, sem kom skilaboðum til móður minnar, Ingu Mariu Warén, sem var orðin mjög áhyggjufull, enda vissi hún ekkert um afdrif okkar.   Hjá okkur feðgum var ferðalagið komið hátt í sextán tíma frá því að við kvöddum mömmu í blíðskaparveðri og ætluðum í skottúr á Reyðarfjörð. Síminn var síðan stilltur á milli frá Önnu Stínu til Vilborgar systur hennar á Hörgsásnum og eftir það gengu boðskiptin greitt fyrir sig. Okkur feðgum var síðan fundinn staður hjá Stefáni Guttormssyni og Dagmar í Árbæ, þar sem sofið var til morguns.

Jóladagurinn rann svo upp bjartur og fagur. Þegar við lögðum af stað til Héraðs í Bombardier snjóbíl Þóris Stefánssonar og var Stefán Guttormsson með í för. Kyrrðin var slík og lognið, að kerti gátu logað undir berum himni. Viðsnúningurinn var algjör frá því kvöldinu áður. Mikið hafði snjóað um nóttina og var greinilegt að fljótlega eftir að við komum okkur í rúm, hafi dottið á dúnalogn og moksnjóað.

Þegar við komum á sléttuna fyrir neðan Seljateig, var ekki nokkur leið að sjá hvar vegurinn lá. Þá var brugðið á það ráð að senda mig út og gekk ég á undan snjóbílnum. Snjóblindan var slík, að ég varð að ganga í vegkantinum og þreifa fyrir mér með fótunum hvar vegurinn var.   Þetta gekk nokkuð vel og fljótlega komumst við inn að brúnni á Norðurá og eftir það bötnuðu skilyrðin það mikið að Þórir gat fylgt veginum. Nokkur þæfingur var í Grænafellinu og Skriðunum, en eftir það var leiðin greið.

Það var farin að léttast á mönnum brúnin þegar komið var að Köldukvíslinni og þegar komið var framhjá Hnútunni og skógurinn framundan voru menn farnir að gera að gamin sínu. Þórður tók upp skrúfu af gólfinu, rétti hana upp og sagði: “Hér fann ég lausa skrúfu”. “Gott að þú fannst hana að lokum,” svaraði pabbi “er ekki rétt af þér að koma henni á sinn stað aftur?”.

Það voru þreyttir, en glaðir feðgar sem komu heim í Dynskóga 5. Jólahaldið með hefðbundnum hætti eftir það hjá fjölskyldunni, nema það var annar í aðfangadagskvöldi hjá okkur. Svipaða sögu má segja um þau hin sem voru þáttakendur í þessu þessu óvenjulega jólahaldi.